Eklem Bacaklılar Türleri ve Özellikleri

Eklem Bacaklılar

Eklem bacaklılar omurgasız hayvanlardır. Eklemli ayaklılar demektir. Bu hayvanların vücutları baş, göğüs ve karın olmak üzere üç bölümden meydana geliyor. Her bölge çeşitli sayıda segmentten yani parçalardan oluşuyor. Vücudun her bir parçaları esnek bir deriyle birbirine bağlıdır. Vücut yüzeyi, sert bir madde olan kitinden meydana gelen bir dış iskeletle örtülüdür. Kitin dış epiletin salgıdır ve hayvanların büyümesi için zaman zaman değiştirilerek atılır. Bacakları, kanatları, duyargası ve ağız parçaları gibi hareket edebilen çıkıntılar daima eklemli parçalardan meydana gelmiştir. Sindirim sistemi önde, ortada ve arka bağırsak olmak üzere üç bölümden oluşur ve bunların çeşitli kalınlıktaki kısımlarından meydana geliyor. Kan dolaşımı açıktır. Kan oksijen taşımayıp, besin maddeleri, artık maddeler ve hormonları taşır. Bu hayvanların dolaşım sistemi, sırtında bir yürek ve ana damardan meydana geliyor. Bazı hayvanların sırt damarından kollarda çıkar. Sinir sistemi, birbirine bağlantısı bulunan boğumlarından ibarettir. Ayrı eşeylidirler. Eklem bacaklı hayvanlar karada, havada ve suda yaşarlar. İnce derililer vücut yüzeyi ile, sudakiler solungaçla, karadakiler de borular sistemi ile solunum yaparlar. Bu hayvanların yedi yüz, bir milyon kadar türü bulunuyor.

Eklem bacaklı hayvanlar ya da omurgasızlar aleminde en kalabalık guruba girerler. Karada ve suda bulunan bir milyon kadar eklem bacaklı türüne rastlanmıştır. Yunan kökenli olan eklem bacaklıların başlıca üyeleri, dört bölümden oluşur. Eski çağlardan beri yeryüzünün her tarafında farklı ortamlara uyum sağlamışlardır. Eklem bacaklılar toprak ve bitkiler altına gizlenerek yaşamları kendilerini korumalarında önemli bir etkendir. Böylece çoğalmaları da oldukça hızlıdır. Ayrıca eklem bacaklıların uçma yetenekleri ve gelişmiş duyu organları düşmanlardan korunmalarına yardımcı olur.

Eklem bacaklılar birçok bitkinin tozlaşmasına yardımcı olarak bitkilerin sürekliliğini sağlar. Bazı eklem bacaklılar da organik maddeleri ayrıştırarak toprağın verimini arttırır. Denizde yaşayanlar ise pek çok bulaşıcı hastalığın mikrobunu taşıdıkları için diğer canlıların sağlığı açısından büyük bir tehlike oluşturur. Yani bacaklarında eklem sayısı fazla olan hayvanlara eklem bacaklı hayvanlar denilir. Eklem bacaklı hayvanlar dört gurupta incelenirler. Bunlar;

Eklem bacaklı hayvan grupları

Örümcekler (Örümcek, akrep, kene),
Çok ayaklılar (Kırkayak, çiyan),
Kabuklular (Istakoz, karides, yengeç),
Böcekler (Arı, kelebek, sinek, çekirge, karasinek, sivrisinek, bit, pire, tahta kurusu, hamam böceği).

Eklem bacaklıların özellikleri nelerdir?

Bu hayvanların vücutlarının dışında örtü bulunur. Sert ve dayanıklı olan bu örtü, hayvanların vücuduna diklik verir ve destek sağlar.
Vücutlarındaki halkalar ve deri kıvrımları birbirine eklidir. Bu yapıya dış iskelet denir.
Yumurta ile çoğalırlar.
Böcek grubundan olan eklem bacaklılar başkalaşım geçirirler.
Yumurtalardan çıkan kurtçuğa larva denir.
Larvanın ergin hale gelinceye kadar geçirdiği uyku zamanına pupa denir.
Bu pupa dönemini karasinek kabuk içinde geçirir, ipek böceğinde ise kendi salgıladığı ipekten yaptığı koza içinde geçirir.

Böcek (Palinurus vulgaris): Renkleri kırmızı ya da kahverengi arasındadır. Vücutlarının üzerinde koyu renkler vardır. Akdeniz ve Ege Denizinde kayalıkların üzerinde çatlak ve yarıkların içinde derinliklerde yaşarlar. Ayaklarının ucunda belirgin görünen kıskaçlar yoktur. Kıskaçları ve antenlerinin arasında uzantılar vardır. Gövdelerinin değişik yerlerinde keskin dikenler bulunur ve antenleri kalındır ve boyları vücutlarından daha uzundur. Denize dalış sırasında uzun antenlerinden görünürler. Bu erişkin böcekler 8 kiloya kadar çıkabilir. Bu hayvanlar gece olunca kabuklular ve salyangozları yiyerek beslenirler.

Istakoz (Homarus gammarus): bu hayvanların renkleri turuncu zemin üzerinde siyah ve mavi karışımı bir renktedir. Antenlerinin rengi soluk turuncudur. Kayalıklarda, çatlak ve yarıkların içinde derin sularda yaşarlar. Dört tane antenleri vardır. Uzun olanlar gözünün hemen yanından başlar ve içte kalankar kısadır.

Yengeç (Pilumnus): Renkleri kızıl- kahverengi arasında değişir. Ayaklarında beyaz ve eflatun bantlar bulunur. Sığ ve derin sularda, sert sularda, sert kayalık, moloz ve taşlık bölgelerde görülür. Vücutları sert kıllar ile kaplıdır ve enine 30 mm kadar geniştir. En öndeki ayakları birbirine eşit değildir ve güçlü kıskaçları bulunur. Derisinde renk değişimine yarayan pigmentleri içeren kramofor bulunur. Küçük omurgasızlar ve mikro organizmalar ile besleniyorlar.

Karides: Vücutları yarı saydam ve et rengindedir. Sırtlarında beyaz, kırmızı çizgiler vardır. 10 metreden 400 metreye kadar derinliklerinde, fazla ışık almayan yerde, su hareketi fazla olmayan kumlu, çakıllı ve taşlıklar da yaşarlar. Uzun ve ince olan, gözünün üstündeki çıkıntı vücut uzunluğuna yakındır. Bu hayvanların 3, 4 ve 5 çift ayakları ile antenleri vardır. Antenleri oldukça uzundur. Bu özellikleri ve renkleri diğer karideslerden ayrılırlar. Özellikle yeni çürümeye başlayan organik maddelerle beslenirler.

Son Güncelleme : 19.01.2024 11:28:11

Eklem Bacaklılar ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.