Eklem Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Eklem

Eklem, vücudumuzda iki kemik arasındaki bağlantı noktasıdır ve vücudun hareket edebilmesini sağlar. Eklemler, iskelet sistemimizin ve kemiklerin hareketlilik ve işlev kazanmasına yardımcı olur. Bir canlının hayatını hareket ederek geçirebilmesi için eklemlere ihtiyacı vardır. Eklemler olmazsa, vücut hareket edemez. Bu nedenle, eklemlerden biri zarar gördüğü zaman o bölgedeki hareket kabiliyeti sıkıntıya girer ve hareket etme kısıtlanır. Eklemler, yapılarına ve işlevlerine göre iki ana gruba ayrılır. Bu gruplar da kendi aralarında alt gruplara ayrılır. Bunları inceleyelim.

İşlevlerine Göre Eklemler

Oynar Eklemler

Oynar eklemler, tam olarak hareket kabiliyetine sahip olan eklemlerdir. Bu eklemler kollar, bacaklar, bilekler, omuzlar gibi vücudumuzda tam hareket kabiliyetine sahip olan eklemlerdir. Bu eklemlerde iki kemik arasında bağlar ve ayrıca eklem kapsülü adı verilen bir yapı bulunur. Bu yapının içerisinde de eklem sıvısı denilen sıvı bulunur. Bu sıvı sayesinde kemikler birbirine sürtündüğü zaman bir hasar oluşmaz. Aksi takdirde aşınmalar olurdu. Oynar eklemlerde bir hasar olduğu zaman kişi vücudunun hareket kabiliyetini büyük ölçüde kaybeder.

Yarı Oynar Eklemler

Yarı oynar eklemler, hareket kabiliyeti olan fakat kapasitesi oynar olan eklemlere göre çok daha az olan eklemlerdir. Omur kemiklerimiz ve göğüs kemiklerimiz yarı oynar eklemlerden oluşur. Yarı oynar eklemler, vücudu hareket ettirmekten ziyade hareket ettiği zaman yardımcı olan eklem türüdür. Vücudun hareketi esnasında oynar eklemlere yardımcı olduğundan ikincil işleve sahip eklemlerdir.

Oynamaz Eklemler

Oynamaz eklemler, tamamen hareketsiz olan eklemlerdir. Bu eklemler, birbirine bağlanan kemikler arasındaki bağları sıkıştırarak dayanıklı olmasını sağlar. Kafatasında bulunan eklemler oynamaz eklemlerdendir.

Yapılarına Göre Eklemler

Fibröz Eklemler

Bu eklemler, fibröz doku ile birbirine bağlanan kemiklerden oluşan eklemlerdir. Eklemlerin şekillerine göre ve birbirine tutunma özelliğine göre alt başlıklara ayrılır:

Sütür: Kafatası kemikleri arasında bulunan, kenarları zikzaklı olan ve hareketsiz eklemler.
Gomfoz: Dişlerin çene kemiklerine tutunmasını sağlayan ve hareketsiz olan eklemler.
Sendesmoz: Bağ dokusu ile birbirine bağlanan ve sınırlı hareket edebilen eklemler.

Kartilaginöz Eklemler

Bu eklemlerde kemikler birbirlerine kıkırdak doku aracılığı ile bağlanırlar. Bu eklemlerin hareket kabiliyeti sınırlıdır. Yarı oynar eklemlerdendir.

Primer Kartilaginöz: Büyüme plakaları ve bazı kaburga eklemleri gibi, geçici kıkırdak bağlantıları.
Sekonder Kartilaginöz: Omurlar arasındaki diskler gibi, kalıcı kıkırdak bağlantıları.

Sinoviyal Eklemler

Bu eklem grubu, vücuttaki hareket sistemine eklem sıvısı yardımı ile katkı sağlar. İşlevine göre oynar eklemler grubunda incelenir:

Top ve Soket: Omuz ve kalça eklemleri gibi, çok yönlü hareket kabiliyeti sağlayan eklemler.
Menteşe: Dirsek ve diz eklemleri gibi, tek yönde hareket eden eklemler.
Pivot: Alt kol kemikleri arasında bulunan ve dönme hareketi sağlayan eklemler.
Elipsoid: El bileği gibi, iki eksende hareket edebilen eklemler.
Yassı: Küçük kemiklerin kayma hareketi yapabildiği eklemler.
Eyer: Baş parmak eklemi gibi, iki eksende hareket edebilen eklemler.

Bu bilgiler doğrultusunda, eklemler hem yapılarına hem de işlevlerine göre çeşitli gruplara ayrılmakta ve vücudumuzun farklı bölgelerinde farklı görevler üstlenmektedir. Eklemlerin sağlığı, genel vücut hareketliliği ve işlevselliği açısından büyük önem taşır.